Michnikowszczyzna. Zapis Choroby

Opis wzięty z wikipedii

Michnikowszczyzna. Zapis choroby – publicystyczna książka autorstwa Rafała Ziemkiewicza, wydana w grudniu 2006 (wydanie II w 2011). Autor opisuje w niej powstanie postkomunizmu w Polsce, wskazując na Adama Michnika jako głównego z jego twórców.

Ziemkiewicz opisuje sposób, w jaki jego zdaniem Adam Michnik wpłynął na kształtowanie się społeczeństwa Polski po 1989. Według Ziemkiewicza Michnik wykorzystywał potencjał „Gazety Wyborczej”, jednego z najpoczytniejszych dzienników, do kreowania sposobu myślenia czytelników. Zarówno osoby z najbliższego otoczenia, jak i szerszego kręgu odbiorców publicystyki Michnika, pozostając pod jego silnym wpływem, bezkrytycznie przyjmowały jego poglądy na różne kwestie polityczne, przede wszystkim lustrację i dekomunizację. Teza ta była kontestowana przez samych zainteresowanych, którzy wskazywali m.in. na wielokrotne przejawy krytyki, z jakimi Michnik spotkał się ze strony swoich współpracowników.

W oparciu o publicystykę i wypowiedzi publiczne Adama Michnika, autor prezentuje stanowisko jego i środowiska „Gazety Wyborczej” w stosunku do najważniejszych sporów politycznych III Rzeczypospolitej, począwszy od czasów wyborów kontraktowych 1989 r. do afery Rywina: niepowodzenie nacjonalizacji majątku byłej PZPR, propozycje abolicji dla tzw. architektów stanu wojennego, działalność komisji Michnika, blokowanie dostępu do archiwów służb bezpieczeństwa PRL i ujawnienia tajnych współpracowników tych służb (lustracja), kształtowanie rynku mediów w III RP w okresie poprzedzającym aferę Rywina. Na tej podstawie autor dokonuje oceny działalności politycznej Adama Michnika po 1989 r., za motyw przewodni uznając porozumienie części opozycji z funkcjonariuszami byłej partii komunistycznej odnośnie do udziału w sprawowaniu władzy w kraju, przy zagwarantowaniu przez opozycję faktycznego, dominującego wpływu funkcjonariuszy dawnego aparatu na życie gospodarcze i społeczne (postkomunizm).

Po publikacji książki Michnik pozwał Ziemkiewicza do Sądu Okręgowego w Warszawie za padające w książce słowa, że redaktor naczelny „Wyborczej” „robił wszystko, abyśmy nawet nie poznali nazwisk komunistycznych zbrodniarzy”. Wynikający stąd proces cywilny zakończył się w marcu 2007 roku ugodą, na mocy której Ziemkiewicz przeprosił Michnika na łamach pisma „Newsweek”. Oprócz publicystycznego fermentu wokół Michnikowszczyzny publikacja była przedmiotem polemik naukowych. W ich ramach pojawiały się głosy rozumiejące zarzuty pisarza dotyczące blokowania przez „Wyborczą” pewnych kwestii poruszanych w debacie publicznej. Niekiedy jednak podejmowano krytykę stanowiska, iż publiczny dyskurs miałby być kształtowany przez jedną osobę z konkretnego wydawnictwa, nie zaś przez zasady ograniczania skrajnych retoryk obowiązujące ogólnie w systemie demokratycznym.